Trong những mùa giải gần đây, Arsenal của Mikel Arteta đã vươn mình trở thành một thế lực đáng gờm, một cỗ máy chiến thuật được vận hành gần như hoàn hảo. Họ là một tập thể trẻ trung, khao khát, pressing đồng bộ và triển khai bóng với sự nhuần nhuyễn đáng kinh ngạc. Thế nhưng, trong những khoảnh khắc quyết định, khi ngôi vương Premier League ở ngay trước mắt, họ lại gục ngã. Nỗi đau của kẻ về nhì không chỉ nằm ở bảng điểm, mà còn ở một cảm giác day dứt, một sự thiếu hụt vô hình nào đó.
Đội bóng của Arteta, dù xuất sắc, đôi khi lại trở nên dễ đoán. Khi đối mặt với những khối phòng ngự lùi sâu, được tổ chức chặt chẽ, Pháo thủ thường thiếu đi sự linh hoạt và khả năng tạo đột biến để mở khóa trận đấu. Họ thiếu những khoảnh khắc bùng nổ của một thiên tài cá nhân, một pha đi bóng ngẫu hứng xé toang hàng thủ đối phương, một cú lắc hông làm thay đổi cục diện. Chính trong sự thiếu hụt đó, một ý tưởng táo bạo và lãng mạn đã nhen nhóm: xây dựng một “xương sống Anh Quốc” (English Core) mới, không chỉ như một giải pháp chiến thuật, mà còn là một cuộc kiếm tìm bản sắc.
Việc chiêu mộ Eberechi Eze và Noni Madueke, để kết hợp cùng những trụ cột hiện tại như Declan Rice, Bukayo Saka và tài năng trẻ Myles Lewis-Skelly, một nỗ lực tái kết nối với di sản, với cộng đồng người hâm mộ, và với chính linh hồn của bóng đá Anh, một bản sắc mà Pháo Thủ đã thiếu trong nhiều năm qua.
Trái tim của trục xương sống người Anh này không ai khác chính là tiền vệ trung tâm Declan Rice. Anh không chỉ là một tiền vệ phòng ngự đẳng cấp thế giới, mà còn là hiện thân của sự kiên cường, là mỏ neo tinh thần của cả một thế hệ. Câu chuyện anh bị học viện Chelsea thải loại ở tuổi 14 không phải là một nốt trầm, mà chính là lò lửa đã tôi luyện nên bản lĩnh của anh ngày hôm nay. Rice từng chia sẻ về cú sốc và nỗi thất vọng tột cùng khi phải rời bỏ nơi mà anh từng coi là “tất cả những gì tôi biết”, nhưng chính nỗi đau của sự từ chối đó đã hun đúc nên một khát khao cháy bỏng, một ý chí không bao giờ bỏ cuộc. Tại West Ham và giờ là Arsenal, Rice đã chứng tỏ mình không chỉ là một “máy quét”, mà còn là một thủ lĩnh bẩm sinh, người có khả năng truyền lửa và gắn kết tập thể. Khả năng hòa nhập gần như ngay lập tức vào hệ thống phức tạp của Mikel Arteta cho thấy trí thông minh chiến thuật và sự trưởng thành vượt bậc của anh.
Nếu Rice là trái tim được mang về, thì Bukayo Saka chính là linh hồn được sinh ra và nuôi dưỡng tại Arsenal. Anh là sản phẩm thực thụ của học viện Hale End, là cầu nối trực tiếp giữa quá khứ, hiện tại và tương lai của câu lạc bộ. Giám đốc học viện Per Mertesacker từng tự hào nói rằng Saka truyền cảm hứng cho tất cả mọi người, không chỉ bởi tài năng trên sân cỏ mà còn bởi nhân cách và những gì anh làm cho cộng đồng. Tầm quan trọng của Saka vượt xa những con số thống kê, dù chúng vốn đã rất ấn tượng. Trước khi dính chấn thương gân kheo, anh góp dấu giày vào 40% tổng số bàn thắng của Arsenal, một minh chứng cho sự ảnh hưởng không thể thay thế. Mối liên kết gần như thần giao cách cảm của anh với Martin Odegaard và Ben White bên hành lang phải là một trong những vũ khí tấn công lợi hại nhất của Pháo thủ. Saka không chỉ là một cầu thủ. Anh là một biểu tượng, một di sản sống, một “Pháo thủ trẻ mạnh mẽ” cả trong và ngoài sân cỏ, người vừa tỏa sáng trên sân vừa đạt thành tích học tập xuất sắc.
Để bổ sung cho trái tim và linh hồn đó, Arsenal cần một nghệ sĩ, và Eberechi Eze chính là mảnh ghép hoàn hảo. Anh là “nhân tố X” có khả năng mang đến sự ngẫu hứng và ma thuật mà hệ thống của Arteta đôi khi rất cần. Eze là một nghệ sĩ đường phố thực thụ, người chơi bóng với một sự thanh thoát và sáng tạo thuần khiết, người có thể vượt qua đối thủ chỉ bằng một cái lắc hông.
Anh từng chia sẻ rằng anh chơi bóng vì khán giả, để khiến mọi người phải đứng bật dậy khỏi ghế – một triết lý gợi nhớ về thứ bóng đá lãng mạn của Arsène Wenger. Sự nghiệp của Eze cũng là một câu chuyện về sự bền bỉ; anh từng bị nhiều học viện, bao gồm cả Arsenal, từ chối và phải vượt qua một chấn thương gót chân kinh hoàng. Chính những nghịch cảnh đó đã tạo ra một sự đồng điệu sâu sắc về mặt tâm lý với Declan Rice. Dưới thời Oliver Glasner tại Crystal Palace, Eze đã phát triển mạnh mẽ trong vai trò một số 10 lệch trái, nơi anh được trao cả trách nhiệm chiến thuật lẫn sự tự do sáng tạo – một sự cân bằng hoàn hảo mà Arteta có thể khai thác.
Nếu Eze là một nghệ sĩ, thì Noni Madueke là một mũi khoan. Anh mang đến một giải pháp chiến thuật cụ thể và mạnh mẽ: sự trực diện, tốc độ bùng nổ và kỹ năng một chọi một đáng sợ. Điểm mạnh nhất của Madueke là khả năng đi bóng thẳng vào đối thủ, không do dự, không phức tạp hóa vấn đề. Tỷ lệ rê bóng tịnh tiến của anh ở Premier League chỉ xếp sau Jeremy Doku, cho thấy một phong cách chơi luôn hướng về phía trước. Sự có mặt của Madueke sẽ giải quyết hai vấn đề lớn: anh sẽ là phương án dự phòng và cạnh tranh chất lượng cho Bukayo Saka, giúp giảm tải gánh nặng “cày ải” đã khiến ngôi sao số 7 kiệt sức và dính chấn thương; đồng thời, với khả năng chơi tốt ở cả hai cánh và sự khó đoán khi có thể đi bóng vào trong hoặc bám biên, dứt điểm bằng cả hai chân, anh sẽ cung cấp cho Arteta một vũ khí chiến lược để thay đổi cục diện trận đấu, đặc biệt là trong các tình huống phản công tốc độ cao.
Và cuối cùng, mảnh ghép đại diện cho tương lai, cho trí tuệ chiến thuật, chính là Myles Lewis-Skelly. Anh không chỉ là một tài năng trẻ đầy hứa hẹn, mà còn là minh chứng sống cho sự tiến hóa trong tư duy của Arteta. Việc HLV người Tây Ban Nha chuyển đổi một tiền vệ trung tâm toàn diện, mạnh mẽ thành một hậu vệ trái đảo ngược (inverted left-back) cho thấy một tầm nhìn cực kỳ hiện đại. Ở tuổi 18, Lewis-Skelly đã thể hiện một sự điềm tĩnh và trưởng thành đáng kinh ngạc. Các chỉ số thống kê của anh ở những trận đầu tiên tại Premier League gần như không tưởng: tỷ lệ chuyền bóng chính xác lên tới 96.3% và tỷ lệ thắng tranh chấp tay đôi là 73.1%, những con số thuộc hàng top của giải đấu. Khi Arsenal có bóng, anh di chuyển vào trung lộ, hoạt động như một tiền vệ thứ hai để tạo ra các sơ đồ tấn công 3-2-5 hoặc 3-4-3, một vai trò đòi hỏi trí thông minh và sự am hiểu chiến thuật sâu sắc. Lewis-Skelly là bộ não, là tương lai đang được định hình bởi một hiện tại xuất chúng.
Xây dựng một đội hình xoay quanh các tài năng bản địa không phải là một ý tưởng mới. Lịch sử bóng đá Anh đã chứng kiến những thành công rực rỡ và cả những thất bại cay đắng từ triết lý này, để lại những bài học quý giá cho Arsenal.
Khi nhắc đến một “xương sống” bản địa thành công, không thể không kể đến “Thế hệ 92” của Manchester United. David Beckham, Paul Scholes, Ryan Giggs, anh em nhà Neville và Nicky Butt không chỉ là những cầu thủ tài năng; họ lớn lên cùng nhau, trưởng thành từ học viện, và mang trong mình DNA của câu lạc bộ. Dưới sự dẫn dắt của một HLV huyền thoại là Sir Alex Ferguson, họ đã tạo nên một triều đại thống trị, đỉnh cao là cú ăn ba vĩ đại năm 1999. Tương tự, Chelsea trong kỷ nguyên thành công nhất của họ cũng dựa trên một trục xương sống Anh Quốc vững chắc với những John Terry và Frank Lampard, những thủ lĩnh không thể thay thế, những người định hình nên bản sắc của The Blues.
Chính Arsenal cũng đã từng theo đuổi giấc mơ này. Năm 2012, hình ảnh Arsène Wenger ngồi sau Jack Wilshere, Aaron Ramsey, Alex Oxlade-Chamberlain, Kieran Gibbs và Carl Jenkinson ký hợp đồng mới đã trở thành biểu tượng cho một kỷ nguyên được kỳ vọng. Wenger tin rằng một trục cầu thủ Anh sẽ giúp CLB giữ gìn sự đoàn kết và bản sắc. Nhưng cuối cùng, giấc mơ đó đã không thành hiện thực vì nhiều lý do khác nhau.
Thế hệ mới này của HLV Arteta dường như là một nỗ lực có chủ đích để sửa chữa những sai lầm trong quá khứ. Việc nhắm đến Madueke không chỉ để tăng cường sức mạnh, mà còn là một động thái chiến lược để giảm tải cho Saka, tránh lặp lại bi kịch “cày ải” đến kiệt sức. Về mặt tham vọng, Arsenal hiện tại sẵn sàng chi những khoản tiền kỷ lục, như thương vụ 100 triệu bảng cho Declan Rice, để xây dựng một đội hình vô địch. Môi trường và kỳ vọng đã hoàn toàn khác. Hơn nữa, mức sàn chất lượng của “bộ ngũ” mới này cao hơn đáng kể. Rice và Saka đã là những cầu thủ đẳng cấp thế giới, Eze và Madueke là những ngôi sao đã được khẳng định, và Lewis-Skelly là một trong những tài năng trẻ được đánh giá cao nhất châu Âu. Đây không phải là một giấc mơ lãng mạn, mà là một dự án được tính toán kỹ lưỡng, được xây dựng dựa trên chính những vết sẹo của câu lạc bộ.
Việc xây dựng một “xương sống Anh Quốc” tại Arsenal vào thời điểm này không phải là một ý tưởng viển vông. Nó là sự hội tụ của những yếu tố thiên thời, địa lợi, nhân hòa: một lứa cầu thủ tài năng đang ở độ chín; một huấn luyện viên có tầm nhìn và triết lý rõ ràng; một câu lạc bộ có đủ tham vọng và sức mạnh tài chính để hậu thuẫn; và một cộng đồng người hâm mộ khao khát một bản sắc để tự hào. Sự kết hợp giữa những cầu thủ được tôi luyện qua nghịch cảnh và những tài năng được nuôi dưỡng từ cội nguồn tạo ra một nền tảng tâm lý vững chắc, hứa hẹn một tập thể vừa tài năng, vừa bản lĩnh.
Đó là một canh bạc táo bạo, một sự đầu tư lớn cả về tài chính lẫn niềm tin. Nhưng trong thế giới bóng đá hiện đại, nơi các đội bóng ngày càng trở nên toàn cầu hóa và đôi khi vô hồn, việc quay về với cội nguồn, đặt niềm tin vào những tài năng bản địa xuất sắc nhất có thể chính là con đường để tạo ra một di sản bền vững. “Bộ ngũ Pháo thủ” này có tiềm năng để trở thành câu trả lời cho sự day dứt của kẻ về nhì, để biến Arsenal thành những nhà vô địch thực thụ, cả về danh hiệu và bản sắc. Họ có thể là những người viết nên chương sử mới, một bản giao hưởng Anh Quốc trọn vẹn và huy hoàng tại Emirates.
