Trong tâm thức của người hâm mộ bóng đá Việt Nam, có những thất bại còn được khắc ghi sâu đậm hơn cả những chiến thắng. Đó không phải là những trận thua thông thường, mà là những bản trường ca bi tráng, nơi các chiến binh áo đỏ đã chiến đấu đến tận cùng và gục ngã ngay trước ngưỡng cửa thiên đường. Những giọt nước mắt, những khoảnh khắc chết lặng và cả niềm tự hào vỡ òa đã tạc nên ba cột mốc không thể phai mờ trong lịch sử, định hình nên tình yêu mãnh liệt của cả một dân tộc dành cho đội tuyển.
Tiger Cup 1998: Nước Mắt Hàng Đẫy và Bàn Thua Định Mệnh
Năm 1998, cả Việt Nam sống trong những ngày hội bóng đá cuồng nhiệt. Với tư cách là nước chủ nhà Tiger Cup, cùng một “Thế hệ Vàng” gồm những huyền thoại như Nguyễn Hồng Sơn, Lê Huỳnh Đức, Trương Việt Hoàng , tất cả mọi người đều tin rằng chức vô địch đã ở rất gần. Niềm tin ấy lên đến đỉnh điểm sau chiến thắng lịch sử 3-0 trước đại kình địch Thái Lan ở bán kết. Cả nước vỡ òa, tin rằng trận chung kết với Singapore trên sân Hàng Đẫy chỉ còn là thủ tục cho lễ đăng quang.
Trận đấu diễn ra đúng như kịch bản trong mơ: Việt Nam “áp đảo hoàn toàn” , dồn ép đối thủ đến nghẹt thở trong tiếng hò reo của hàng vạn khán giả. Singapore chỉ biết co cụm phòng ngự, chống đỡ những đợt tấn công như vũ bão. Nhưng rồi, sự nghiệt ngã của số phận đã lên tiếng. Phút 70, từ một tình huống phạt góc tưởng chừng vô hại, trung vệ Sasi Kumar trong một pha bật lên đã có cú chạm bóng kỳ lạ bằng vai (hoặc lưng, như lời kể đầy cay đắng của Hồng Sơn sau này ), đưa bóng bay vào lưới trong sự ngỡ ngàng của tất cả.
Cả sân Hàng Đẫy chết lặng. Giấc mơ vô địch trên sân nhà tan vỡ bởi một bàn thắng trớ trêu và phi logic. “Không ai nói với ai câu nào. Thất bại này thật khó nuốt trôi,” Nguyễn Hồng Sơn nhớ lại. Buổi tối hôm đó, anh nhận hai giải thưởng cá nhân cao quý, nhưng đó lại là ngày buồn nhất sự nghiệp. Thất bại 1998 không chỉ là một trận thua. Nó trở thành một chấn thương tâm lý, khởi đầu cho câu chuyện về “lời nguyền” ở các trận chung kết, một vết sẹo hằn sâu trong ký ức của cả một thế hệ.
AFF Cup 2016: Bi Kịch Mỹ Đình, Giữa Ranh Giới Người Hùng và Tội Đồ
Mười tám năm sau, một bi kịch khác lại diễn ra, lần này trên sân Mỹ Đình. Trận bán kết lượt về AFF Cup 2016 với Indonesia mang một sắc thái kịch tính khi trên băng ghế chỉ đạo của đối thủ là người cũ, HLV Alfred Riedl. Thua 1-2 ở lượt đi, Việt Nam buộc phải thắng trên sân nhà.
Những gì diễn ra sau đó là 120 phút điên rồ nhất lịch sử. Sau khi Indonesia có bàn mở tỷ số, hy vọng gần như vụt tắt. Bi kịch ập đến ở phút 77 khi thủ môn Nguyên Mạnh nhận thẻ đỏ trực tiếp sau một pha trả đũa không đáng có. Việt Nam đã hết quyền thay người. Trong khoảnh khắc của sự tuyệt vọng, trung vệ Quế Ngọc Hải phải mặc áo thủ môn và trở thành người gác đền bất đắc dĩ.
Nhưng chính từ khoảnh khắc không tưởng đó, một cuộc quật khởi phi thường đã bắt đầu. Thi đấu thiếu người, với một hậu vệ trong khung gỗ, các chiến binh áo đỏ đã vùng lên chiến đấu bằng một tinh thần quả cảm. Phút 83, Vũ Văn Thanh gỡ hòa 1-1. Và rồi, phút 90+4, khoảnh khắc làm rung động hàng triệu trái tim. Vũ Minh Tuấn, người vừa trở lại đội tuyển sau tang lễ của cha mình, đã có một pha xử lý cá nhân xuất thần, ghi bàn nâng tỷ số lên 2-1, san bằng tổng tỷ số 3-3. Bàn thắng ấy là món quà thiêng liêng anh dành tặng người cha quá cố, và màn ăn mừng trong nước mắt của anh đã trở thành một trong những hình ảnh xúc động nhất.
Mỹ Đình bùng nổ, nhưng định mệnh một lần nữa lại trêu ngươi. Trong hiệp phụ, thủ môn bất đắc dĩ Quế Ngọc Hải phạm lỗi trong vòng cấm, dẫn đến quả phạt đền cho Indonesia. Họ gỡ hòa 2-2, và tiếng còi kết thúc trận đấu vang lên, khép lại một đêm bi tráng với những giọt nước mắt của sự tiếc nuối và cả niềm tự hào.
U23 Châu Á 2018: Tuyết Trắng Thường Châu và Thất Bại Vinh Quang Nhất
Nếu hai thất bại trước là những bi kịch của sự tiếc nuối, thì trận chung kết U23 châu Á 2018 lại là một câu chuyện hoàn toàn khác. Dưới sự dẫn dắt của HLV Park Hang-seo, U23 Việt Nam, một đội bóng bị xem là lót đường, đã viết nên câu chuyện cổ tích vĩ đại nhất lịch sử bóng đá châu Á, lần lượt vượt qua những đối thủ sừng sỏ để tiến vào trận chung kết.
Trận chung kết với U23 Uzbekistan tại Thường Châu là một trận chiến trong bão tuyết đúng nghĩa. Mặt sân trắng xóa, nhiệt độ dưới 0°C, một điều kiện thời tiết quá khắc nghiệt với các cầu thủ Việt Nam. Giữa khung cảnh ấy, một khoảnh khắc nghệ thuật đã ra đời. Phút 41, Nguyễn Quang Hải thực hiện một cú sút phạt hoàn hảo, vẽ nên một đường cong tuyệt mỹ trên nền tuyết trắng, gỡ hòa 1-1. Bàn thắng ấy, được người hâm mộ trìu mến gọi là “Cầu vồng trong tuyết”, đã trở thành biểu tượng bất tử cho ý chí không chịu khuất phục của người Việt Nam.
U23 Việt Nam chỉ chịu thua ở phút 120, phút cuối cùng của hiệp phụ. Nhưng những gì diễn ra sau đó mới thực sự là lịch sử. HLV Park Hang-seo đã hét lớn với các học trò đang đổ gục: “Tại sao chúng ta phải cúi đầu? Chúng ta đã cố hết sức!”. Và cả dân tộc đã lắng nghe. Đội tuyển trở về trong vòng tay chào đón của những người hùng. Hàng triệu người đổ ra đường, một đêm gala mừng công hoành tráng được tổ chức. Lần đầu tiên, một thất bại lại biến thành ngày hội của niềm tự hào.
Trận chung kết Thường Châu đã thay đổi hoàn toàn tâm lý bóng đá Việt Nam. Nó chuyển đổi bản sắc từ một nền văn hóa bị ám ảnh bởi “lời nguyền” sang một nền văn hóa của “niềm tự hào” và “sự kiên cường”. Đó là thất bại đã khai sinh ra một dân tộc bóng đá đầy tự hào, đặt nền móng cho những thành công vang dội sau này. Những giọt nước mắt đã rơi, nhưng chúng không hề vô nghĩa. Chúng đã hun đúc nên một tình yêu bóng đá mãnh liệt và một niềm tin sắt đá rằng, đôi khi, hành trình còn quan trọng hơn cả đích đến.
