Sự kiện gây chú ý hôm nay là xác nhận xin đổi tên thành “Becamex TP.HCM” của CLB Becamex Bình Dương. Thế lực của bóng đá phía Nam và là nhà cựu vô địch V.League đánh dấu viễn cảnh đầy phấn khích được vẽ ra, khơi dậy niềm tự hào trong lòng người hâm mộ bóng đá Thành phố Hồ Chí Minh: mùa giải 2025/2026, thành phố sẽ trở thành kinh đô mới của bóng đá Việt Nam với sáu câu lạc bộ (CLB) hùng mạnh chinh chiến tại các giải chuyên nghiệp quốc gia.
Giấc mơ về một Sài Gòn sôi động, nơi nhịp đập của quả bóng tròn vang dội khắp các khán đài, nơi vị thế thống trị được tái lập, thật mãnh liệt và quyến rũ. Tuy nhiên, khi đối diện với thực tế phũ phàng, bức tranh này lại mang những gam màu phức tạp hơn rất nhiều.
Từ ngày 1/7/2025, 34 tỉnh, thành trên cả nước chính thức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, gồm cấp tỉnh và cấp xã, sau thời gian chạy thử nghiệm. Trong đó, TP.HCM mới được hình thành trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích tự nhiên, quy mô dân số của TP.HCM, Bà Rịa – Vũng Tàu và Bình Dương.
Bên cạnh những sự điều chỉnh về mặt hành chính, kinh tế,… thì thể thao, cụ thể là bóng đá cũng có những thay đổi đáng kể. Trong mùa giải chuyên nghiệp sắp tới, TP.HCM sẽ có 6 đại diện. Tại V.League 1 là CLB TPHCM và Becamex Bình Dương. Tại V.League 2 là CLB Bà Rịa-Vũng Tàu và CLB Trẻ TP.HCM (còn được biết đến với tên gọi Hồ Chí Minh 2), cùng hai tân binh vừa giành quyền thăng hạng là Gia Định FC và CLB Đại học Văn Hiến.
Tại sao giấc mơ về “sáu CLB” lại trỗi dậy mạnh mẽ đến vậy? Sự nhầm lẫn này không đơn thuần là một sai sót về địa lý. Nó là một biểu hiện của nỗi khao khát cháy bỏng, một sự phóng chiếu tâm lý của cả một thành phố mong mỏi được thấy bóng đá của mình trở lại đỉnh cao. Nó phản ánh một sự thiếu hụt trong hiện tại và một nỗi nhớ da diết về quá khứ. Để hiểu được thực tại chông gai và con đường đến tương lai, chúng ta phải bắt đầu hành trình ngược về miền ký ức, nơi ngọn lửa đam mê từng rực cháy.
Trong giai đoạn từ sau năm 1975 đến đầu những năm 2000, bóng đá TP.HCM chiếm một vị trí trang trọng trong lịch sử bóng đá Việt Nam. Đó là thời kỳ mà sân vận động Thống Nhất không chỉ là một địa điểm thi đấu, mà là một thánh đường, nơi những trái tim cùng chung nhịp đập và những tiếng hô vang dội cả một góc trời. Hào quang ấy được dệt nên bởi những cái tên đã trở thành huyền thoại.
Bộ ba Cảng Sài Gòn, Công an TP.HCM và Hải Quan đã tạo nên một thế chân vạc vững chắc, định hình nên bản sắc bóng đá của thành phố.
Cảng Sài Gòn: Biểu tượng lớn nhất, một tượng đài bất tử. Được thành lập vào ngày 1 tháng 11 năm 1975, Cảng Sài Gòn không chỉ là một đội bóng, mà là linh hồn của giai cấp công nhân thành phố. Với bốn lần vô địch quốc gia , đội bóng này đã xây dựng một di sản đồ sộ. Điều làm nên sự khác biệt và tình yêu sâu đậm mà người hâm mộ dành cho họ chính là sự gắn kết hữu cơ. Những danh thủ như Phạm Huỳnh Tam Lang, Lưu Kim Hoàng, Dương Văn Thà không chỉ là cầu thủ, họ còn là những người công nhân, những người thợ bốc xếp, thợ điện của Cảng. Mối liên kết này không phải được mua bằng tiền hay hợp đồng, nó được hun đúc từ mồ hôi, từ cuộc sống đời thường, tạo nên một lòng trung thành không gì lay chuyển nổi.
Công an TP.HCM và Hải Quan: Hai CLB này không chỉ là những đối thủ xứng tầm mà còn là những nhà vô địch, lần lượt đăng quang vào các năm 1995 và 1991. Sự tồn tại của họ đã tạo ra những trận derby nảy lửa, chia rẽ thành phố trong 90 phút nhưng lại thống nhất tất cả trong một tình yêu chung dành cho bóng đá. Mỗi cuộc đối đầu giữa họ đều là một ngày hội thực sự. Tuy nhiên, sau năm 2002, với sự thay đổi của cơ chế bóng đá chuyên nghiệp, CLB Công an TP.HCM đã phải giải thể, khép lại một chương huy hoàng.
Tâm điểm cảm xúc của cả một thời đại có lẽ được gói gọn trong “Trận cầu đoàn tụ” diễn ra vào ngày 7 tháng 11 năm 1976. Đó là cuộc đối đầu lịch sử giữa Cảng Sài Gòn, đại diện cho bóng đá miền Nam, và Tổng cục Đường sắt, nhà vô địch miền Bắc. Hơn 30.000 khán giả đã chen chúc trên sân Thống Nhất, biến nó thành một biển người.
Trận đấu đó vượt xa khuôn khổ thể thao. Nó là một sự kiện văn hóa – chính trị trọng đại, một biểu tượng cho sự hòa hợp, hàn gắn dân tộc sau chiến tranh. Nó đánh dấu bước khởi đầu cho một nền bóng đá Việt Nam thống nhất, nơi những khác biệt được xóa nhòa bởi đam mê chung với trái bóng tròn.
Sức mạnh của các CLB thời kỳ này đến từ một bản sắc được xây dựng dựa trên nền tảng của các thiết chế xã hội cốt lõi của thành phố, bến cảng, ngành công an, ngành hải quan. Lòng trung thành của người hâm mộ không hướng đến một nhà tài trợ hay một ông chủ, mà hướng về một biểu tượng gắn liền với cuộc sống và niềm tự hào của họ. Sự tan rã của mô hình này và việc chuyển đổi sang cơ chế chuyên nghiệp thuần túy, nơi các CLB thường mang tên các doanh nghiệp, chính là một trong những nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự xói mòn bản sắc và nguội lạnh dần của ngọn lửa đam mê trên các khán đài Sài Gòn.
Sự chuyển mình sang bóng đá chuyên nghiệp, đáng lẽ phải là một bước tiến, lại mở ra một chương dài đầy biến động và sa sút cho bóng đá TP.HCM. Hào quang quá khứ dần lùi xa, nhường chỗ cho một thực tại đáng buồn, mà biểu hiện rõ nhất là sự trống vắng đến nao lòng trên các khán đài.
Sau khi những tượng đài cũ lùi vào dĩ vãng, sân Thống Nhất trở thành một “trạm trung chuyển” cho hàng loạt CLB “du mục”. Những cái tên như Navibank Sài Gòn, Xi Măng Xuân Thành Sài Gòn xuất hiện rầm rộ rồi cũng lặng lẽ biến mất, không để lại một di sản hay một dấu ấn nào trong tâm thức người hâm mộ. Chúng là những thực thể không có gốc rễ, không có bản sắc, và không thể khơi dậy tình yêu của một thành phố vốn đã quen với những mối liên kết sâu đậm.
Trong bối cảnh đó, CLB TP.HCM nổi lên như một niềm hy vọng, nhưng rồi lại trở thành một câu chuyện của sự kỳ vọng không được đáp ứng. Kể từ ngôi á quân V-League 2019, đội bóng đã trải qua phần lớn các mùa giải vật lộn với cuộc chiến trụ hạng. Nhìn lại các mùa giải gần đây, CLB TP.HCM thường xuyên rơi vào nhóm nguy hiểm, có thời điểm đứng cuối bảng xếp hạng. Chiến lược “ăn xổi” với những bản hợp đồng “bom tấn” nhưng thiếu đi một tầm nhìn dài hạn và một hệ thống đào tạo trẻ vững chắc đã thất bại. Trớ trêu thay, là đầu tàu kinh tế của cả nước, CLB lại chật vật trong việc tìm kiếm nguồn tài trợ lớn, phải hoạt động với ngân sách khiêm tốn, khiến việc cạnh tranh trở nên vô cùng khó khăn.
Tất cả những điều đó dẫn đến một hệ quả tất yếu và đau đớn nhất: sự im lặng của các khán đài.
Những con số không biết nói dối. Lượng khán giả trung bình chỉ 3,750 người/trận của CLB TP.HCM là một minh chứng rõ ràng cho sự mất kết nối giữa đội bóng và người hâm mộ. Con số này quá nhỏ bé khi đặt cạnh “chảo lửa” Thiên Trường của Nam Định hay Lạch Tray của Hải Phòng. Vấn đề không nằm ở tình yêu bóng đá của người Việt, mà nằm ở chính các CLB của thành phố. Sự sa sút này đã tạo ra một vòng luẩn quẩn: thiếu kinh phí dẫn đến không thể mua sắm cầu thủ chất lượng, dẫn đến thành tích bết bát, dẫn đến khán giả thờ ơ, và cuối cùng khiến các nhà tài trợ tiềm năng cũng phải e dè. CLB đang bị mắc kẹt trong một cái bẫy của sự tầm thường do chính mình tạo ra.
Giữa bức tranh ảm đạm, những tín hiệu lạc quan bất ngờ xuất hiện từ những con đường không ai ngờ tới. Sự thăng hạng của CLB Đại học Văn Hiến và Gia Định FC không chỉ làm tăng số lượng đại diện của thành phố ở các giải chuyên nghiệp, mà quan trọng hơn, nó mang đến những mô hình hoạt động mới mẻ, những triết lý khác biệt, hứa hẹn thổi một luồng sinh khí mới vào nền bóng đá vốn đang trì trệ.
Hành trình từ giấc mơ về sáu CLB với những mô hình khác biệt cho thấy một sự thật: con đường trở lại đỉnh vinh quang của bóng đá TP.HCM sẽ không phải là một đại lộ thênh thang, mà là tập hợp của nhiều lối đi nhỏ, gập ghềnh nhưng đầy hứa hẹn. Giấc mơ vàng son không chết, nó chỉ cần được viết lại theo một cách khác.
Bên cạnh việc xây dựng lực lượng một cách bền vững để có thành tích tốt ở giải đấu, các CLB phải chủ động tìm về với người hâm mộ, bởi người hâm mộ sẽ không tự tìm đến nữa. Cần có những chiến lược cụ thể: các chương trình giao lưu tại trường học và cộng đồng, chính sách giá vé hợp lý cho gia đình và sinh viên, các sự kiện tri ân lịch sử CLB, và xây dựng các kênh tương tác thực chất với cổ động viên.
Giấc mơ về một Sài Gòn thống trị bản đồ bóng đá Việt Nam không phải là viển vông. Nhưng con đường đến đó sẽ không phải là một cú bùng nổ của sáu CLB hùng mạnh. Đó sẽ là một quá trình chậm rãi, bền bỉ và chân thực hơn,quá trình nuôi dưỡng những mầm xanh vừa nhú trên mảnh đất cũ, kiên nhẫn chờ đợi chúng vươn mình mạnh mẽ, để một ngày không xa, cả thành phố lại có thể cùng nhau nín thở vì những trận cầu đỉnh cao, với một niềm tự hào được xây đắp từ chính những giá trị cốt lõi và bền vững.
